“Cảm nhận về bài thơ Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng là một đề tài rất hay xuất hiện trong các bài kiểm tra, các đề thi văn học. Chính vì vậy, bài viết hôm nay Báo Song Ngữ sẽ chia sẻ đến bạn các mẫu bài cảm nhận về Tây Tiến hay để các bạn học sinh có thể tham khảo và lựa chọn ra những ý tưởng để triển khai thành một bài viết đặc sắc nhất.
Hướng dẫn cách viết bài văn cảm nhận về bài thơ Tây Tiến
Bước đầu tiên để có được một bài văn hoàn chỉnh đó là lập dàn ý, đây sẽ là cách để bạn không bỏ lỡ bất kỳ chi tiết nào và cũng là cách giúp bài văn được trình bày rõ ràng, đầy đủ.
Mở bài
Giới thiệu về tác giả Quang Dũng và đặc trưng trong thơ ca của ông (vừa tinh tế vừa hồn nhiên, đậm chất lãng mạng, phóng khoáng và mang một vẻ đẹp hào hoa)
Khái quát về bài thơ Tây Tiến: hoàn cảnh ra đời và giá trị nội dung nổi bật của bài thơ.
Thân bài
Luận điểm 1: Đường hành quân của đoàn quân Tây Tiến giữa núi rừng Tây Bắc
- Hai câu thơ đầu: “Tây tiến ơi” là tiếng gọi thân thương, là nỗi nhớ thốt lên thành lời. “Nhớ chơi vơi” là nỗi nhớ thường trực, bao trùm lên cả một không gian.
- Bức tranh thiên nhiên của núi rừng Tây Bắc
- Hình ảnh thiên nhiên lúc êm dịu, lúc lại mang đậm hương vị cuộc sống
- Hình ảnh về người lính Tây Tiến
Nhận xét: Thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ với rất nhiều nguy hiểm, đó là thử thách đối với những người lính.
Luận điểm 2: Vẻ đẹp về tình quân dân và nét đặc sắc của thiên nhiên Tây Bắc
- Đêm liên hoan tưng bừng với màu sắc rực rỡ, tâm hồn người lính được bay bổng hòa cùng sự ấm áp của tình người
- Khung cảnh sông nước và con người Tây Bắc
Nhận xét: Qua nét bút của Quang Dũng, bức tranh thiên nhiên thơ mộng đã được phác họa rất sinh động với hình ảnh con người và cuộc sống sinh hoạt ấm áp.
Luận điểm 3: Hình tượng người lính Tây Tiến
- Chân dung người lính được miêu tả chân thực, họ sống và chiến đấu trong điều kiện thiếu thốn, thời tiết khắc nghiệt nhưng vẫn luôn mạnh mẽ.
- Tâm hồn người lính lãng mạn, có trái tim yêu thương và luôn hướng về quê nhà
- Vẻ đẹp bi tráng thể hiện qua sự hy sinh anh dũng
Nhận xét: Người lính Tây Tiến luôn có nét lãng mạn, vẻ đẹp kiêu hùng, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào vẫn luôn sẵn sàng hi sinh vì Tổ Quốc
Luận điểm 4: Lời hẹn ước, tâm tư tình cảm của tác giả
- Câu thơ là sự nhắc nhớ lại ý nguyện, quyết tâm của người lính Tây tiến, đồng thời là sự tiếc thương cho những đồng đội đã hy sinh anh dũng.
- Tác giả luôn muốn gửi lại đoàn quân Tây Tiến một niềm thương, nỗi nhớ và tình cảm sâu đậm.
Kết bài
Tổng kết giá trị về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Tây Tiến
Thực hành hướng dẫn làm văn cảm nhận về bài thơ Tây Tiến
Bài 1:
Quang Dũng – một nhà thơ đa tài trong nhiều lĩnh vực như sáng tác thơ, viết văn, vẽ tranh. Những tác phẩm của ông luôn để lại cho người đọc – người xem một cảm xúc khó tả, thể hiện tâm hồn của một người lãng mạn, hào hoa và đầy trữ tình. Trong số những tác phẩm đó, chúng ta không thể không nhắc tới Tây Tiến. Bài Thơ được Quang Dũng viết bằng dòng hồi ức về nỗi nhớ đồng đội, gợi lại những hình ảnh, kỷ niệm thân thương đầy tha thiết và sâu lắng.
Bài thơ Tây Tiến được sáng tác vào đầu thời kỳ chiến tranh ác liệt của quân và dân ta năm 1948. Bài thơ được in trong tập Hoa Dọc Chiến Hào, miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên của rừng núi Tây Bắc và ngợi ca những người chiến sĩ với tinh thần anh dũng, bi tráng.
Mở đầu bài thơ, tác giả cho chúng ta thấy được vẻ đẹp thiên nhiên của Tây Tiến với một tiếng gọi rất thân thương từ hiện tại đến quá khứ:
“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi,
Mường Lát hoa về trong đêm hơi.”
Thán từ “ơi” được Quang Dũng khéo léo đặt với thanh bằng gợi sự dịu êm. “Nhớ chơi vơi” chính là nỗi nhớ chẳng thể nào định hình mà lại luôn bâng khuâng bao trùm lên cả không gian và thời gian. Hai câu thơ đầu tác giả gợi nhớ lại những hình ảnh thân thuộc trong trí nhớ về một Tây Tiến. Một hành trình đầy khó khăn, gian khó hiện ra khi đoàn quân đi vào miền rừng núi hoang sơ, hùng vĩ. Các địa danh nổi tiếng: Sông Mã, Sài Khao, Mường Lát, Mường Hịch, Pha Luông, Mai Châu càng thể hiện sự rộng lớn của Tây Bắc. Nhà thơ Quang Dũng sử dụng ngắt nhịp ¾ tạo nên sự phân định rạch ròi giữa 2 hướng lên và xuống trên con đường hành quân tại Tây Tiến.
“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây, súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”
Thiên nhiên Tây Bắc luôn thật dữ dội và khắc nghiệt đối với mỗi bước chân hành quân qua đây. Nhà thơ Quang Dũng còn rất tinh tế khi sử dụng từ ghép, từ láy tượng hình giàu sắc thái biểu đạt, gợi cái sự trắc trở khi phải vượt qua những con dốc cao, núi thẳng, đèo sâu như thách thức, đe dọa tính mạng con người của núi rừng Tây Bắc. Chỉ một chút lơ là cũng khiến con người phải trả giá bằng chính mạng sống. Đó chính là hiện thực của kháng chiến và chiến tranh phi nghĩa đem lại.
“Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời!
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người”
Trên chặng đường hành quân ấy, đã có những lúc mệt mỏi, bước chân bị chùn lại, giây phút hiếm hoi để các chiến sĩ được nghỉ ngơi sau bao gian nan, vất vả, nhưng đó cũng có thể là lúc tạm biệt đồng chí đồng đội để trở về với cát bụi. Tác giả không dùng từ bỏ mạng mà là “bỏ quên đời” – gợi nên khí phách hiên ngang, oai dũng của một người chiến sĩ. Nhà thơ đã sử dụng lối nói giảm nói tránh để trong sự mất mát đó không thấy được nỗi đau thương, bi lụy. Thay vào đó là ánh hào quang của một tâm hồn lạc quan, yêu đời, một tinh thần kiên cường chiến đấu vì quê hương đất nước. Xung quanh luôn có những hiểm nguy rình rập, đó là tiếng gầm thét của thác nước, bước chân của cọp giữ.
Sau những dữ dội của thiên nhiên đại ngàn, hồn thơ Quang Dũng lại tìm về với những với những dịu dàng, nhớ thương và ấm nồng trong đời sống con người.
“ Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”
Hình ảnh cuộc sống con người bình dị hiện về đầy thân thương với bếp cơm giản dị, hương khói thơm nồng gợi về một cuộc sống rất đỗi bình yên và hạnh phúc trong tâm hồn những người lính.
“Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ”
Ánh sáng đuốc hoa thắp sáng của một doanh trại, kéo gần hơn sợi dây gắn kết giữa những người lính và nhân dân. Giữ không khí căng thẳng của cuộc kháng chiến, hình ảnh những người lính vẫn yêu đời, lạc quan, vẫn hết mình cùng người dân Tây Bắc trong ngày lễ hội.
“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
Bức tranh thiên nhiên của Tây Bắc hiện lên với ánh chiều tà, cây lau lơ phơ trước gió và bóng hình con người cũng trở nên nhỏ bé khi đứng giữa đại ngàn, gợi nên một chút buồn thương, đơn độc và phảng phất chút đìu hiu.
Sau những ca từ lãng mạn là những âm điệu bi thương, tàn khốc của cuộc chiến tranh đầy phi lý
“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu, anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”
Đoàn quân Tây Tiến là những chàng trai trẻ Hà Thành, họ phải đối mặt với muôn vàn khó khăn thử thách. Đó là thiên nhiên đầy nguy hiểm, bệnh tật hoành hành khiến họ gầy rộc, xanh xao, tóc không thể mọc. Và khi phải chứng kiến cảnh đồng đội hy sinh, thi sĩ khắc họa hình ảnh “ áo bào thay chiếu anh về đất”. Không phải mất mát, không phải gục ngã, người lính ấy trở về với đất mẹ sau bao ngày tháng chiến đấu oai hùng. Trong câu thơ vẫn ánh lên niềm tin tưởng vào Đảng vào Cách mạng. Hình ảnh sông Mã gầm thét giống như đang tấu nên khúc trường ngợi ca và chia tay những người lính. Đó là một tinh thần chiến đấu anh dũng và cao cả của anh bộ đội cụ Hồ.
“Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.”
Khép lại bài thơ, Quang Dũng dành những vần thơ chậm rãi, vô cùng ngọt ngào cho đoàn quân Tây Tiến cùng đồng bào nơi Tây Bắc. Đã bước chân vào chiến trường chẳng ai hứa hẹn được điều gì, cũng không thể biết trước được tương lai, chỉ để lại đó nỗi nhớ thương sâu nặng dành cho người ở lại. Tây Tiến là thanh xuân, là đồng đội và là cả lý tưởng của một thời thanh niên noi theo ánh sáng của Đảng.
Bài thơ sử dụng bút pháp lãng mạn để miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên và hiện thực khốc liệt nơi chiến trường qua đó cho thấy vẻ đẹp tâm hồn, ý chí cao cả của người lính Tây Tiến. Bài thơ góp phần đưa Quang Dũng trở thành một trong những gương mặt tiêu biểu của nghệ thuật Việt Nam 1945-1975.
Bài 2:
Quang Dũng được biết đến là một nghệ sĩ tài ba, thơ của ông luôn thể hiện một tâm hồn nhạy cảm, tinh tế và khả năng cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên cùng tình người ấm nóng. Bài thơ Tây Tiến là một trong những tác phẩm được Quang Dũng sáng tác vào năm 1948 khi chia tay đoàn quân Tây Tiến – đơn vị cũ của ông. Qua từng câu thơ, ông đã khéo léo miêu tả cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ của Tây Bắc, đồng thời thể hiện cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng bất diệt của những người lính cụ Hồ một thời đầy gian khổ và hào hùng.
“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi”
Hai câu thơ mở đầu của bài thơ như một tiếng gọi đầy thương nhớ, trong nỗi nhớ đầu tiên tác giả gọi tên Sông Mã, sau đó là những đêm hành quân ở rừng núi Tây Bắc. Con đường hành quân luôn ẩn chứa nhiều gian nan, nguy hiểm với: Dốc lên dốc xuống thăm thẳm, những ngọn núi cao hoang sơ, vắng vẻ. Cuộc hành quân vất vả, khó khăn đã khiến nhiều người lính ra đi nơi xa xôi. Thế nhưng họ vẫn vẫn chắc cây súng và sẵn sàng chiến đấu. Mặc dù trong rừng núi cao hiểm trở, phải đối mặt với cả thú giữ nhưng những người lính Tây Tiến chưa bao giờ lung lay ý chí, vẫn tiến bước về phía trước, hiên ngang với đất trời.
Sau đó, ông lại nhớ về những đêm liên hoan cùng đồng bào vùng cao, mùi cơm nếp xôi, bữa cơm ấm áp tình người, tình đồng đợi, từng chi tiết tưởng chừng như rất đỗi quen thuộc nhưng lại hóa thành kỷ niệm vô cùng thân thương. Những đêm hội vui tươi, quân và dân cùng quây quần bên tiếng nhạc, cùng nhau ca hát, quên đi những khó khăn, mệt mỏi.
Khi qua những giây phút vui vẻ cùng đồng bào, tác giả lại hồi ức những nhớ thương tha thiết về những người đồng đội:
“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc,
Quân xanh màu lá giữ oai hùm.
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới,
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ,
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh,
Áo bào thay chiếu anh về đất,
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”
Băng qua những vùng núi cao đầy hiểm trở, chúng ta bắt gặp hình ảnh những người lính cụ Hồ. Câu thơ Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc” có một chút ngang tàng, nghịch lý nhưng sự thật quá khắc nghiệt. Những người lính phải trả qua những căn bệnh nguy hiểm tưởng như chết đi sống lại, rồi ăn hầm ở lỗ không có nước sạch, tiếp xúc với nhiều chất độc hại… tới nỗi tóc không thể mọc nổi nữa. Làn da ai cũng xanh xao vì ốm đau, thiếu đồ ăn nước uống , một đoàn quân xanh oai hùng nhưng lại gợi cho người đọc một cảm giác thương xót. Ấy vậy mà họ không hề mất đi vẻ oai phong, mắt luôn ngời sáng gửi mộng qua biên giới, gửi tiếng lòng đến những người thành thị, đến người con gái họ thương, đến cha mẹ và cả bạn bè. Dù gian khổ nơi chiến trường với rất nhiều khó khăn nguy hiểm nhưng đoàn quân Tây Tiến vẫn luôn yêu đời, mong ước về một cuộc sống bình yên, vui vẻ và hạnh phúc bên những người mình yêu thương.
Đã có những người lính ngã xuống mà chỉ có tấm áo mỏng thay thế cho tấm chiếu chôn thân. Dù họ chỉ được chôn cất sơ sài nhưng sâu trong lòng những người ở lại họ vẫn sống mãi. Tác giả Quang Dũng đã khéo léo sử dụng danh từ “áo bào” giúp câu thơ trở nên cổ kính và trang trọng hơn.
Các anh đã ra đi mãi mãi, nhưng sự ra đi đó là vì lẽ sống của mình, một cái chết nhẹ nhàng về với về đất mẹ, dù anh có chết ở một nơi xa thì người mẹ đất vẫn ôm chặt anh. Anh chiến sĩ chết đi, quê hương ôm anh vào lòng, sông núi hát lên tiễn đưa anh, bóng dáng anh hòa vào núi sông, hòa vào mảnh đất Việt Nam thiêng liêng.
Bài thơ Tây Tiến khép lại với âm điệu vang vọng mãi trong tâm hồn người đọc. Bài thơ rất hay và ý nghĩ, cho ta hiểu thêm về những khó khăn, gian khổ và sự vất vả của những người lính đã sẵn sàng hy sinh để đất nước có được hòa bình như bây giờ. Lớp trẻ ngày nay hãy luôn cố gắng học tập và rèn luyện để xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp hơn.
Trên đây là những gợi ý cho đề bài “Cảm nhận về bài thơ Tây Tiến” của tác giả Quang Dũng. Hy vọng với những chia sẻ đầy đủ của Báo Song Ngữ, các bạn sẽ dễ dàng hoàn thiện cho mình một bài làm hay và đặc sắc nhất nhé.
XEM THÊM:
